Γλαύκωμα

Τι είναι το γλαύκωμα και πώς δημιουργείται;

Το γλαύκωμα είναι μία πάθηση του ματιού κατά την οποία το οπτικό νεύρο καταστρέφεται προοδευτικά λόγω αυξημένης ενδοφθάλμιας πίεσης. Αν δε διαγνωστεί έγκαιρα η συγκεκριμένη πάθηση, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να προκληθεί ολική τύφλωση λόγω αλλοίωσης των οπτικών πεδίων.

Πιο συγκεκριμένα, το μάτι παράγει το υδατοειδές υγρό, το οποίο κυκλοφορεί στο εσωτερικό του και αποχετεύεται με μια φυσιολογική ροή από τη γωνία που σχηματίζει η ίριδα με το σκληρό χιτώνα. Όταν όμως το υδατοειδές υγρό δεν μπορεί να αποχετευτεί σωστά, ο συνεχώς αυξανόμενος όγκος του πιέζει τα τοιχώματα του οφθαλμού, αυξάνοντας έτσι την εσωτερική πίεσή του. Με τη σειρά της, η αυξανόμενη αυτή πίεση προκαλεί σταδιακή και μη αναστρέψιμη καταστροφή του οπτικού νεύρου, το οποίο και είναι υπεύθυνο για τη μεταφορά των οπτικών ερεθισμάτων στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να περιορίζεται σε σημαντικό βαθμό ή ακόμη και να χάνεται εντελώς η όραση.
 

Ποια είναι τα συμπτώματα του γλαυκώματος και ποιοι είναι πιο ευπαθείς σε αυτό;

Το γλαύκωμα θεωρείται μία ύπουλη πάθηση και αυτό γιατί τα συμπτώματά του δεν γίνονται αντιληπτά παρά μόνο στο τελικό του στάδιο, κατά το οποίο και επηρεάζεται η κεντρική όραση. Δυστυχώς, το γλαύκωμα καταστρέφει σταδιακά το οπτικό νεύρο του οφθαλμού και περιορίζει τα οπτικά πεδία χωρίς να μειώνει την οπτική οξύτητα του ασθενούς. Όμως, όταν δημιουργείται πρόβλημα με την κεντρική όραση, είναι πλέον πολύ αργά για θεραπεία.

Να σημειώσουμε ακόμη ότι το γλαύκωμα είναι μία πάθηση που μπορεί να εμφανιστεί στον οποιονδήποτε, ιδιαίτερα δε σε άτομα άνω των 40 ετών, ενώ η συχνότητα εμφάνισής της αυξάνει με την ηλικία. Ωστόσο, πιο ευπαθείς στην εμφάνιση γλαυκώματος θεωρούνται όσοι:

• Φέρουν κληρονομικό ιστορικό γλαυκώματος.
• Έχουν υψηλή ενδοφθάλμια πίεση.
• Είναι άνω των 60 ετών.
• Ανήκουν στη μαύρη φυλή και είναι άνω των 40 ετών.
• Πάσχουν από καρδιαγγειακές παθήσεις όπως η αρτηριακή υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης και έχουν υψηλή μυωπία.
• Χρησιμοποιούν κορτιζόνη.
• Έχουν οφθαλμικό τραύμα ή οφθαλμικές φλεγμονές.
   

Ποιοι είναι οι διάφοροι τύποι του γλαυκώματος;

Οι τύποι του γλαυκώματος είναι οι εξής:

• Απλό ή χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας: Όταν η γωνία αποχέτευσης είναι ανοικτή αλλά παρόλα αυτά παραμένει αυξημένη η ενδοφθάλμια πίεση τότε έχουμε το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας, το οποίο θεωρείται ο πιο συνήθης τύπος γλαυκώματος.

•  Οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας: Προκύπτει όταν η γωνία αποχέτευσης είναι κλειστή και εμποδίζει τη εκροή του υδατοειδούς υγρού. Χαρακτηρίζεται από απότομη και μεγάλη αύξηση στην ενδοφθάλμια πίεση προκαλώντας πονοκεφάλους, τάση προς έμετο, θολή όραση, έντονο πόνο και ερυθρότητα στο μάτι. Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αμέσως από οφθαλμίατρο με χάπια και κολλύρια προτού ακολουθήσει μικροχειρουργική επέμβαση ή θεραπεία με Laser.

•  Γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης: Είναι επικίνδυνος τύπος γλαυκώματος διότι δεν μπορεί να διαγνωστεί με ευκολία. Παρότι οι τιμές της ενδοφθάλμιας πίεσης είναι φυσιολογικές, παρατηρούνται παθολογικά οπτικά πεδία και κοίλανση του οπτικού νεύρου. Εμφανίζεται σε ασθενείς με ημικρανίες, υπόταση και καρδιαγγειακά προβλήματα.

• Ψευδοαποφολιδωτικό γλαύκωμα: Ο κρυσταλλοειδής φακός δημιουργεί μικρές φολίδες στο μάτι, οι οποίες αποφράσσουν τη γωνία αποχέτευσης προκαλώντας έτσι αύξηση της πίεσης. Τα άτομα που πάσχουν από τον συγκεκριμένο τύπο του γλαυκώματος θα πρέπει να εξετάζονται συχνά για την μέτρηση της πίεσης καθώς επίσης για διάγνωση καταρράκτη.

•  Συγγενές γλαύκωμα: Εμφανίζεται στα παιδιά μετά τη γέννησή. Ο συγκεκριμένος τύπος γλαυκώματος θεραπεύεται με χειρουργική επέμβαση.

•  Δευτεροπαθές γλαύκωμα: Είναι αποτέλεσμα τραυματισμού, φλεγμονής ή όγκου στον οφθαλμό και προκαλείται σε περιπτώσεις καταρράκτη, διαβήτη ή μετά από επέμβαση στο μάτι.
   

Πώς διαγιγνώσκεται το γλαύκωμα και πώς θεραπεύεται;

Το γλαύκωμα μπορεί να διαγνωσθεί ύστερα από ειδικές οφθαλμολογικές εξετάσεις σε συνδυασμό με τη μελέτη των ιστορικών ιατρικών δεδομένων του ασθενούς και των συγγενών του. Οι εξετάσεις στις οποίες υποβάλλεται ο ασθενής για τη διάγνωση του γλαυκώματος περιλαμβάνουν τονομέτρηση, γωνιοσκοπία, αυτόματη περιμετρία (οπτικά πεδία) και υπέρηχο του οπτικού νεύρου (OCT).

Αναφέραμε πιο πριν πως όταν καταστρέφεται το οπτικό νεύρο λόγω γλαυκώματος, η κατάσταση, δυστυχώς, είναι μη αναστρέψιμη. Αν όμως διαγνωσθεί έγκαιρα το γλαύκωμα, η επιδείνωση της κατάστασης μπορεί να αποφευχθεί και να ελεγχθεί με τις εξής μεθόδους θεραπείας:

• Φαρμακευτική αγωγή, που περιλαμβάνει τη χρήση κολλυρίων και τη λήψη ειδικών χαπιών.
• Χειρουργική επέμβαση.
   

Πώς μπορώ να προλάβω το γλαύκωμα;

Η πρόληψη σε συνδυασμό με τη γνώση του ιατρικού κληρονομικού ιστορικού του ασθενούς αποτελούν τις καλύτερες μεθόδους για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του γλαυκώματος έτσι ώστε να αποφευχθούν τυχόν μη αναστρέψιμες βλάβες του οφθαλμού. Συνεπώς, όλα τα άτομα άνω των 40 ετών θα πρέπει να ελέγχουν την ενδοφθάλμια πίεση και ιδιαίτερα εκείνοι που έχουν οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος ή ανήκουν σε κάποια από τις ομάδες υψηλού κινδύνου. Αντίστοιχα, οι ασθενείς που πάσχουν ήδη από γλαύκωμα θα πρέπει να εξετάζονται πιο συχνά και σύμφωνα με τις συστάσεις του οφθαλμιάτρου, με σκοπό την αξιολόγηση της κατάστασής τους.

Επιπλέον, η σωστή διατροφή, ο αθλητισμός και η αποφυγή του καπνίσματος συμβάλλουν θετικά στον έλεγχο και τη σταθεροποίηση της εξέλιξης του γλαυκώματος.