Η ερυθρότητα των ματιών είναι ένα αρκετά σύνηθες σύμπτωμα, το οποίο γίνεται αντιληπτό εξαιτίας της διόγκωσης - διάτασης των αιμοφόρων αγγείων στην επιφάνεια του σκληρού χιτώνα (το άσπρο του ματιού) που την κάνουν να φαίνεται κόκκινη και ερεθισμένη.
Αιτίες ερυθρότητας ματιών
Την πιο κοινή αιτία ενός ερεθισμένου ματιού αποτελεί η επιπεφυκίτιδα, ενώ μόνο ένα μικρό ποσοστό των ασθενών με ερεθισμένα μάτια χρήζει επείγουσας θεραπείας και αντιμετώπισης κι εκεί υπάρχει και η πρόκληση του να διακρίνει κανείς το καίριο από το λιγότερο επείγον περιστατικό. Αλλες λιγότερο σημαντικές αιτίες είναι ο ξηρός αέρας, η υπερέκθεση στον ήλιο, η σκόνη, ένα ξένο σώμα, κάποια αλλεργική αντίδραση, λοίμωξη, κ.λπ.. Φυσικά υπάρχουν πολλών ειδών λοιμώξεις ή φλεγμονές που προκαλούν ερυθρότητα, αίσθηση κνησμού, έντονη δακρύρροια, πόνο, έκκριση βλέννας ή προβλήματα όρασης, κ.α..
Για να είναι πιο εύκολη η κατανόηση των διαφορετικών περιπτώσεων των ερεθισμένων οφθαλμών, τα περιστατικά των ασθενών θα μπορούσαν να διαχωρίστουν σε δύο περιπτώσεις:
Περίπτωση Α: Ασθενείς οι οποίοι έχουν ερεθισμένα μάτια με λίγο πόνο ή καθόλου πόνο, με φυσιολογική όραση ή με ελαφριά θόλωση στην όρασή τους.
Όσον αφορά στην πρώτη περίπτωση, όπου οι ασθενείς αντιμετωπίζουν ήπιο ή καθόλου πόνο, συνοδευόμενο από λίγη θόλωση της όρασης ή και όχι, το κύριο χαρακτηριστικό αποτελεί η υπεραιμία.
Εάν η υπεραιμία είναι εστιασμένη σε συγκεκριμένο σημείο του οφθαλμού πιθανή αιτία της ερυθρότητας είναι η επισκληρίτιδα.
Η επισκληρίτιδα χαρακτηρίζεται από τοπικό κοκκίνισμα και φαίνεται πολύ χειρότερη από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Συνήθως είναι καλής πρόγνωσης φλεγμονή, που περνά από μόνη της. Η τμηματική ερυθρότητα μπορεί να εμφανιστεί στο ένα ή και τα δύο μάτια και συνήθως διαρκεί 7 με 10 ημέρες. Πόνος δεν υπάρχει ποτέ, απλά ο ασθενής μπορεί να παραπονεθεί για μια ενόχληση ή βάρος στο μάτι.
Εάν η υπεραιμία είναι διάχυτη και δεν έχουμε έκκριση βλέννας, τότε μιλάμε για πιθανό υπόσφαγμα.
Οφείλεται σε αιμορραγία κάτω από τον επιπεφυκότα. Τα κυριότερα αίτια είναι δυνατός βήχας, έντονη σωματική άσκηση και καταπόνηση, σήκωμα μεγάλου βάρους, εμετός. Το παράξενο είναι πως παρά την αποκρουστική του εμφάνιση είναι απολύτως αβλαβές για το μάτι. Το αίμα καθίσταται ορατό επειδή ο ιστός που καλύπτει το λευκό μέρος του ματιού, δηλαδή ο βολβικός επιπεφυκότας, είναι διαφανής και η συλλογή αίματος που δημιουργείται κάτω από αυτόν διακρίνεται καθαρά.
Όταν στην διάχυτη υπεραιμία έχουμε έκκριση διάφανης βλέννας κατά διαστήματα, η πιθανότερη αιτία είναι η ξηροφθαλμία. Μπορεί να παρατηρηθεί σε διάφορες καταστάσεις, όπως είναι το σύνδρομο Sjogren, νοσήματα του συνδετικού ιστού, ο λαγόφθαλμος ή ανατομικές ανωμαλίες των βλεφάρων, η παράλυση του τριδύμου ή του προσωπικού νεύρου, η δυσλειτουργία των μεϊβομιανών αδένων, η βλεφαρίτιδα, η ροδόχρους ακμή, η έλλειψη βιταμίνης Α. Επίσης μπορεί να σχετίζεται με τη χρήση ορισμένων κολλυρίων που περιέχουν συντηρητικά ή με τη χρήση συστηματικών φαρμάκων, όπως για παράδειγμα ρετινοειδή για τη θεραπεία της ακμής, διουρητικά,αντικαταθλιπτικά, αντιισταμινικά κλπ.
Όταν παρατηρείται συνεχόμενη έκκριση βλέννας, μπορούμε να χωρίσουμε τα περιστατικά σε δύο κατηγορίες. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι ασθενείς οι οποίοι έχουν ρευστή ή ορώδη βλέννα και έχουν ως αποτέλεσμα τον κνησμό. Όταν η αίσθηση κνησμού είναι ήπια έως μηδαμινή, τότε ο ασθενής αντιμετωπίζει ιογενή επιπεφυκίτιδα, ενώ όταν η αίσθηση κνησμού είναι μέτρια προς έντονη, τότε μιλάμε για αλλεργική επιπεφυκίτιδα. Στη δεύτερη κατηγορία ασθενών ανήκουν εκείνοι που αντιμετωπίζουν έκκριση πυώδους βλέννας. Σε αυτή την περίπτωση οι ασθενείς αντιμετωπίζουν είτε χλαμυδιακή επιπεφυκίτιδα είτε οξεία βακτηριακή επιπεφυκίτιδα.
Η επιπεφυκίτιδα από χλαμύδια είναι η πιο συχνή μορφή χρόνιας επιπεφυκίτιδας στους ενήλικες και μάλιστα στις σεξουαλικά ενεργείς ηλικίες. Τα χλαμύδια μεταδίδονται κυρίως με την σεξουαλική επαφή, αλλά μπορεί να μεταδοθούν και με τα χέρια, τον αέρα ή ακόμα και μέσω πουλιών ανάλογα με τον τύπο τους. Στα νεογνά μεταφέρονται από την μολυσμένη μητέρα. Συνήθως πάσχουν οι γυναίκες. Στα μάτια μολύνεται κατεξοχήν ο επιπεφυκότας και προκαλούνται χρόνιες επιπεφυκίτιδες.
Η βακτηριακή επιπεφυκίτιδα αποτελεί μια οξεία λοίμωξη που ξεκινά από το ένα μάτι και γρήγορα επεκτείνεται και στο άλλο. Ερυθρότητα, κάψιμο και δακρύρροια παρατηρούνται όπως και σε κάθε άλλης μορφής επιπεφυκίτιδα, αλλά αυτό που χαρακτηρίζει τη βακτηριακή είναι οι πυώδεις εκκρίσεις. Οι περισσότερες περιπτώσεις βακτηριακής επιπεφυκίτιδας υποχωρούν μετά από λίγες μέρες ακόμα και χωρίς θεραπεία, αν η άμυνα του οργανισμούς είναι καλή.
Περίπτωση Β: Aσθενείς οι οποίοι αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του οξέος πόνου.
Στους ασθενείς οι οποίοι αντιμετωπίζουν κόκκινα, ερεθισμένα μάτια σε συνδυασμό με το αίσθημα του οξέος πόνου συνοδευόμενο από πιθανή απώλεια όρασης, παραμόρφωση στην κόρη του οφθαλμού, φωτοφοβία επιβάλλεται επείγουσα οφθαλμολογική παρακολούθηση και θεραπεία.
Οι πολύ σοβαρές αυτές ασθένειες είναι οι εξής: ερπητική κερατίτιδα, οξεία πυώδης έκκριση βλέννας από υπεροξεία, βακτηριακή επιπεφυκίτιδα, κερατίτιδα, έλκος κερατοειδούς, οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας, ιρίτιδα, τραυματικό μάτι, σκληρίτιδα, ή χημικό έγκαυμα.
Πρόληψη και αντιμετώπιση
Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάτε πως η επίσκεψή σας στον οφθαλμίατρο πρέπει να γίνεται υποχρεωτικά μια φορά το χρόνο. Ο προληπτικός έλεγχος πρέπει να αρχίζει από την παιδική ηλικία και να συνεχίζεται διά βίου.
- Μην ξεχνάτε να φοράτε πάντοτε γυαλιά ηλίου, γυαλιά ασφαλείας όταν χρησιμοποιείτε σφυρί, τροχό ή οποιοδήποτε εργαλείο συγκόλλησης.
- Αν φοράτε διορθωτικά γυαλιά ή φακούς επαφής, να επισκέπτεστε συχνά τον γιατρό για επανέλεγχο στο χρόνο που ο γιατρός σας συμβουλεύει.
- Τα επίπεδα σακχάρου και χοληστερόλης στο αίμα σας πρέπει να τα διατηρείτε σε βαθμό που δε θα σας προκαλέσουν οποιουδήποτε είδους παθογένεια.
- Η σωστή διατροφή και η διακοπή του καπνίσματος θα λειτουργήσουν ευεργετικά στην υγεία των ματιών σας και θα λειτουργήσουν αποτρεπτικά σε οφθαλμικά προβλήματα που είναι πιθανό να προκύψουν στο μέλλον.
.........................................
Πηγές:
[1] Cronau H, Kankanala RR, Mauger T; Diagnosis and Management of Red Eye in Primary Care, American Family Physician. 2010 Jan 1581(2):137-144
[2] Red eye; NICE CKS, September 2012 (UK access only)
[3] Common ocular emergencies and referrals; Eye Casualty website
HellasSites